Klub krótkofalowców HF5L nawiązuje do spuścizny po nieistniejących od wielu lat klubach łączności SP5KOH, SP5ZHM, SP5KTD, a także SP5ZDF i SP5ZCA. Powstały w 2017 roku klub HF5L jest miejscem spotkań byłych członków tamtych klubów, ale także miejscem dla nowych osób zainteresowanych naszym wspaniałym hobby, jakim jest krótkofalarstwo. Oto krótkie historie poprzednich klubów. Jeśli masz o nich ciekawe informacje uzupełniające, zdjęcia czy QSL-ki, prosimy o kontakt poprzez formularz kontaktowy.

SP5KOH

W VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie (renomowane liceum na Mokotowie ul. Wiktorska 30), którego historia sięga ponad 110 lat wstecz, działała aktywnie 1 Warszawska Drużyna Harcerska im. Romualda Traugutta Czarna Jedynka. Ta nieprzeciętna drużyna gromadziła na przełomie lat 60-tych i 70-tych wielu niezwykłych ludzi, od których można było zarazić się wieloma oryginalnymi, jak na tamte czasy, ideami.

Głównie były to idee polityczne (czym nie będziemy zajmowali się na tej stronie, bo o tym można poczytać gdzie indziej, np. http://pucio1965.blogspot.com/ ), były też artystyczne, jak również techniczne. Wśród nich było żeglarstwo (z harcerskim jachtem Zjawa), Harcerska Rozgłośnia Muzyczna (z rockowymi audycjami muzycznymi nadawanymi na dużej przerwie przez wielkie głośniki zainstalowane na korytarzu szkoły, lub wiosną i latem, wystawione przez okna na boisko), Klub Motorowy (z własną „Nyską” i motocyklami) i mniej lub bardziej związane z drużyną – kluby krótkofalowców SP5KOH i SP5ZHM.

Klub krótkofalowców SP5KOH w VI LO im. T. Reytana utworzył dla harcerzy instruktor 1 Warszawskiej Drużyny Harcerzy Wojtek Putkiewicz, ksywa „Pucio”, gdzieś około roku 1968, nikt już dokładnie nie pamięta, w końcu to kawał czasu temu ;-). Pomieszczenie na klub to niegdysiejsza toaleta na 4 piętrze obok pracowni plastycznej prof. Światłowskiej. Była to wąska klitka, w której wycinaliśmy i zatykaliśmy zbędne rury, zlewy i kible. Zaletą tej lokalizacji (z czasem okazało się jak wielką!) było oddzielne i niezależne od szkoły wejście od ulicy Odolańskiej. Wobec braku zainteresowania władz ZHP klub powstał przy wsparciu LOKu, stąd nietypowy jak dla klubu harcerskiego znak SP5KOH.

Wokoło klubu krótkofalowców pojawiła się gromadka zapaleńców. Kierownikiem klubu został harcerz z zastępu Wojtka – Andrzej Łobzowski SP5DDF,  „Łobzik”, który studiował elektronikę i był niezwykle pomocny w sprawach nie tylko technicznych. Pojawiło się kilku „cywili” nie będących formalnie harcerzami, jak np. Mirek Sadowski, Krzysiek Grzybowski, Jurek Hanusek, Witek Nowosielski, którzy poszli na kurs krótkofalarski i po zdaniu egzaminu uzyskali znaki odpowiednio: SP5GNI, SP5GNG, SP5GPT, SP5FFL. Waldek Dobrowolski i Piotrek Orleański dołączyli do klubu z przyczyn oczywistych, bo to byli harcerze zapaleńcy do wszystkiego.

Po zdaniu matury większość z wyżej wymienionych kontynuowała aktywność w klubie, starając się pozyskać nowych chętnych spośród 1 WDH i ogólnie uczniów Reytana. Przewinęło się wiele osób, jak (z 1 WDH) Grzesiek Malec, Janusz Szporer (SP5IWZ), Ewa Huk (SP5-1593), (spośród uczniów) Irek Biernat (SP5IXE), Zbyszek Nejtardt (SP5JSZ), Wojtek Buszowski, Iwona Niemczuk (Isia), Krzysztof Spychalski (Marianek), Olaf Beer, Adam Dobrowolski, Artur Gaca. Pierwsza praca w eterze była na demobilowej radiostacji RBM1 o mocy 1W w paśmie 3,5 MHz. RBM1 to był podstawowy sprzęt polowy i na wszelkie manewry, w których klub wielokrotnie uczestniczył. Wkrótce LOK dał własnej konstrukcji dopalacz 50W, widoczny na zdjęciu z prawej. Dorobiliśmy lampowy moduł regulacji fali nośnej AM, a więc pracowaliśmy prawie SSB ;-), oraz oczywiście także na telegrafii. Najwięksi zapaleńcy wykorzystywali wszystkie wolne chwile, także na przerwach lekcyjnych (lub wagarach HI). Pierwszą łączność spod znaku SP5KOH na CW zrobił Krzysztof (SP5GNG).

Zwykli harcerze klub traktowali jako kolejne doświadczenie i zdobywanie sprawności , a zapaleńcy siedzieli nocami i robili DX-y ze światem. Potem klub zakupił driver „wzbudnicę” 7 MHz, a Wojtek zbudował dopalacz 500 watów. To była potężna moc, iskry szły z anteny do ziemi. W następnej kolejności dostaliśmy zrobiony na zamówienie transceiver (teoretycznie) 5-pasmowy. W klubie pojawiły się też osoby spoza Reytana, jak Andrzej SP5ASR (wniósł duże doświadczenie operatorskie), czy Marek Litwinowicz (SP5IXS).

W 1974 kluby łączności SP5KOH, SP5ZHM i Klub Motorowy RAK zrobiły rajd z radiostacją po Polsce ramach Ekspedycji 30-lecia PRL (każdy pretekst był dobry aby uzyskać zezwolenia, HI!). Na zdjęciu z lewej – chwila relaksu po nocnej aktywności (oczywiście DX-owej HI). Rok później podjęliśmy dużo bardziej ambitne przedsięwzięcie – wyprawa krótkofalowców klubów SP5KOH i SP5ZHM po krajach demokracji ludowej. Przygotowanie od strony formalnej i sprzętowej to było niezłe wyzwanie! W wyprawie wzięli udział Witek SP5FFL, Krzysztof SP5GNG, Mirek SP5GNI, Jurek SP5GPT, Irek SP5IXE, Wojtek Putkiewicz (SP-1590, później SP5BON) i Adam Krzewski. Można by wiele opowiadać o naszych przygodach, zaczynając od tego, jak to mieliśmy już zapakowaną wspaniała Nyskę z PIRu z wysuwanym masztem, aż tu nagle okazało się, że jakiś decydent dowiedział się o tym, i tuż przed wyjazdem zabrał samochód. Zdecydowaliśmy się jechać koleją – zredukowaliśmy sprzęt do minimum i z kilkoma skrzyniami kilku z nas zapakowało się do zatłoczonego pociągu do Bułgarii. Przejazd przez kilka granic (w tym ZSRR) ze sprzętem radiowym to (wg. dzisiejszej nomenklatury) był prawdziwy hardcore, graniczący ze śmiertelnym ryzykiem. Dojechaliśmy szczęśliwie do Balcziku, gdzie koledzy z klubu LZ2KSB (Kosta LZ2RF, Metin…) przyjęli nas niesamowicie serdecznie i bogato (Slianczew Briag, Zlatna Kotwa…). Byliśmy tam 11-17 sierpnia 1975 pracując spod znaków SP5KOH/LZ i SP5ZHM/LZ.

W tym czasie Wojtek z Adamem poszli (obaj w krótkich harcerskich spodenkach) do wiceministra łączności i przekonali go, aby nam pożyczył inny państwowy samochód. Samochód dostali w 3 godziny, a służbowy kierowca, pan Fredek, dostał urlop na wyjazd z nami. Samochód dołączył do nas w Balcziku i dalej kontynuowaliśmy wyprawę bez większego stresu: 19-20 sierpnia Rumunia QTH Bukareszt (SP5KOH/YO3), 21-25 sierpnia Węgry QTH Leanyfalu (SP5KOH/HA i SP5ZHM/HA – zdjęcie z prawej), 27 sierpnia-1 września NRD Drezno (DM9AZ, DM9BAZ).

Wyprawa młodych harcerzy krótkofalowców w 1975 roku do krajów socjalistycznych została udokumentowana w audycji popularnej wówczas Rozgłośni Harcerskiej nadającej na falach krótkich 40 metrów, a historyczne nagranie wywiadu z Krzysztofem SP5GNG dostępne jest na stronie internetowego Muzeum Harcerstwa.

W latach 1978 – 1979  członkowie Klubu uczestniczyli w Harcerskiej Operacji Bieszczady-40. Na zdjęciu obok stoją koledzy z Elbląga: Sylwester SP2FAP, Władysław Jan SP2HMY oraz Zbyszek SP5JSZ (z prawej). Widoczny jest legendarny transceiver SSB na fale krótkie, który przez wiele lat był podstawą działalności eterowej SP5KOH.

Klub krótkofalowców 1 WDH SP5KOH w Reytanie przez długie lata żył swoim życiem. Ostatnia łączność Harcerskiego Klubu Łączności SP5KOH o numerze 51191 została wykonana 8 września 1990 roku.

Galeria odzyskanych zdjęć z historii SP5KOH:

SP5ZHM

Harcerski Klub Łączności „Stanica” SP5ZHM przy Komendzie Hufca Mokotów powstał z inicjatywy Wojciecha Putkiewicza na początku 1974 roku.  HKŁ „Stanica” w momencie tworzenia pożyczył jak gdyby licencjonowanych krótkofalowców z Harcerskiego Klubu Łączności SP5KOH przy 1 WDH (liceum Reytana), dzięki czemu mógł szybko uzyskać licencję i znak wywoławczy SP5ZHM. Pierwszym kierownikiem klubu był Mirek SP5GNI. Oba kluby przez wszystkie lata działalności ściśle z sobą współpracowały, wspólnie uczestnicząc w wielu przedsięwzięciach. Jednym z nich był opisany wyżej wyjazd do tzw. krajów demokracji ludowej. Było to na owe czasy śmiałe przedsięwzięcie, zważywszy na trudności transportowe, sprzętowe i w uzyskaniu zezwoleń na nadawanie radiostacji poza granicami Polski.

HKŁ „Stanica” SP5ZHM wyjeżdżał z radiostacją na wiele zimowisk – na zdjęciu z lewej Sławek SP5ICS na zimowisku harcerskim w Kościelisku. Obozy letnie stanowiły kłopot ze względu na trudność w zasilaniu radiostacji; jak wiadomo, na obozach Hufca Mokotów nie było prądu, a agregaty prądotwórcze były duże i trudno było do nich zorganizować benzynę. Wiele razy Klub z radiostacją uczestniczył w Harcerskich Festynach Młodzieży na Podzamczu w Warszawie – zdjęcie z prawej.

W latach 1979 – 1985, gdy klubem kierował już Sławek SP5ICS,  członkowie Klubu uczestniczyli w Harcerskiej Operacji Bieszczady-40 jako operatorzy radiostacji służbowych zapewniających łączność poszczególnych stanic ze sztabem Operacji, stamtąd też nadawała radiostacja klubowa SP5ZHM/8 (tam akurat zazwyczaj był prąd, ale do przewiezienia pociągiem kompletnej radiostacji trzeba było dwóch ludzi).

Wielokrotnie Klub współorganizował lub uczestniczył w Harcerskich Manewrach Techniczno-Obronnych, obsadzał punkty łącznościowe na rajdach hufcowych, po doświadczeniach bieszczadzkich były też próby organizowania radiowej łączności służbowej na tego rodzaju imprezach.

We wrześniu 1977 roku radiostacja klubowa nadawała pod okolicznościowym znakiem SP0ZHM z okazji 10-tej rocznicy nadania imienia Hufcowi.

Klub początkowo miał pomieszczenie w siedzibie Komendy Hufca Warszawa Mokotów przy al. Niepodległości 129 (w nadbudówkach nad powierzchnią ziemi). W czerwcu 1976 roku przeniósł się do pomieszczenia w II Ogrodzie Jordanowskim przy ul. Odyńca 6 (zdjęcie z lewej), gdzie w związku z rozwojem Wydziału Techniki i Specjalności Komendy Hufca powstał Harcerski Ośrodek Politechniczny.

Ok. marca-kwietnia 1987 r. Klub przeniósł się do pomieszczenia na ostatnim piętrze w wieżowcu przy ul. Bernardyńskiej 1A (zdjęcia poniżej). Warunki antenowe i lokalowe były bardzo dobre, a spotkania członków kluby były regularne. W czerwcu 1993 r. spółdzielnia mieszkaniowa wypowiedziała umowę na bezpłatne korzystanie z lokalu i Klub zakończył w ten sposób blisko dwudziestoletnią działalność.

Więcej zdjęć z SP5ZHM jest na stronie Andrzeja SP9AB ex. SP5WCA.

SP5KTD

Klub SP5KTD działał przez kilka lat w pomieszczeniu udostępnionym przez Spółdzielnię Mieszkaniową WSM „Ochota” na Rakowcu przy ulicy  Jasielskiej 50, róg Pruszkowskiej, w Warszawie. Lokal, w porównaniu np. z „kiblem” w SP5KOH, był luksusową kawalerką i znajdował się ostatnim pietrze kilkupiętrowego bloku mieszanego. Instytucje państwowe miały wówczas fundusze na obowiązkową działalność społeczną, pod która podpadał klub krótkofalowców, więc przynajmniej lokal mieliśmy za darmo. Części elektroniczne można było zdobyć w dużej ilości, ponieważ inny przepis z tego okresu wymagał, aby państwowe zakłady pozbywały się nadmiernych stanów magazynowych, których  sporo trafiało za gorsze do tak zwanych „Bomisów” lub były przekazywane nieodpłatnie na cle społeczne. Takie to były dobre czasy…

W tym okresie pojawiła się także możliwość zdobycia już całkiem dobrych odbiorników krótkofalowych z demobilu z wojska lub z pełnomorskich statków, co pozwoliło wycofać z użytku egzotyczny zestaw CW/AM złożony radiostacji wojskowej typu RBM1 z okresu II wojny Światowej z dopalaczem LOK-owskim na GU-50. Po prawie jak nowe odbiorniki radiokomunikacyjne morskie jeździło się do Gdańska, gdzie kupowało się je w cenie złomu, wybierając ze sterty urządzeń wycofanych z eksploatacji z naszej morskiej floty, która wtedy miała się bardzo dobrze i wymieniała sprzęt na nowocześniejszy.

Gorzej było z demobilowymi urządzeniami nadawczymi, bo ich ciężar i rozmiary uniemożliwiały transport i wniesienie do mieszkania czy klubu, nie mówiąc o wymaganej mocy trójfazowego zasilania. Nadajnik trzeba wiec było zrobić samemu. Członkowie SP5KTD zbudowali własnymi siłami nadajnik z tranzystorową wzbudnica SSB i lampowymi układami mieszaczy i wzmacniaczy. Nadajnik wmontowany został w obudowę po starym systemie szkolnego wzmacniacza radiowęzłowego, co nadawało konstrukcji bardzo solidny i profesjonalny wygląd.

W sierpniu 1982 roku dotychczasowy prezes klubu Andrzej SP5DDF przekazał klub SP5KTD w ręce nowego prezesa Tadka SP5BBG.

W 1990 roku nastał wolny rynek i lokal klubu przy Jasielskiej stał się cenny. Musieliśmy się przenieść do Dzielnicowego Domu Kultury przy ulicy Wiślickiej. Niestety jeden mały pokoik musieliśmy dzielić z filatelistami. Słabo było z anteną. Dostęp do klubu był możliwy tylko w godzinach pracy placówki i tylko wtedy kiedy nie było zbieraczy znaczków. Zaczęło ubywać członków, aktywność spadła do zera. Na przełomie 1993/1994 klub się rozwiązał. Prezesem był wtedy Andrzej SP5NOM (od 1989 r). Część sprzętu wróciła do LOK-u , reszta została rozdana. Po rozwiązaniu klubu znak SP5KTD był zarejestrowany na adres domowy SP5BBG do 2008 roku, kiedy to SP5AZN używający go do szkolenia swej rodziny, zapomniał odnowić ważność licencji.

Na przestrzeni czasów członkami (pamiętamy tylko tych kilkunastu) klubu SP5KTD byli: Andrzej SP5DDF, Tadek SP5BBG, Henio SP5XD (sc), Andrzej SP5ASR, Mirek SP5AZN, Tomek SP5BKA, Krzysztof SP5IOT (obecnie VE7BSB), Wiesiek SP5BPI, Tadeusz SP5LCE, Andrzej SP5RDK, Andrzej SP5SAI, Janusz SP5LYI (sc), Lucjan SP5MNM, Andrzej SP5NOM, Tadeusz SP5JTO, Stasiek SP5LXQ (sc), Mirek, Janek. Często zaglądał SP5IXS , SP5CME, SP5LE, SP5AYY i inni.

Jeśli ktoś z byłych członków lub sympatyków SP5KOH, SP5ZHM, SP5ZDF, SP5ZCA i SP5KTD coś ciekawego pamięta, to niech da znać przez formularz kontaktowy, chętnie uzupełnimy naszą historię.