Kolejne zagadnienie, którym zajmiemy się w naszym „Elementarzu Krótkofalowca” to dziennik łączności. Jest to temat łatwy, przyjemny, ale jednocześnie absolutnie podstawowy.
Dzienniki papierowe
W czasach niezbyt przecież odległych, podstawowym sposobem ewidencjonowania łączności były dzienniki papierowe. Polski Związek Krótkofalowców rozprowadzał takie dzienniki. Tam zapisywane były przeprowadzone łączności (zgodnie z ich chronologią) i prowadzona była ewidencja wysłanych i otrzymanych kart QSL.
Zapewne nie wszyscy o tym wiedzą, ale w naszym kraju przed długi okres czasu krótkofalarstwo było aktywnością szczegółowo kontrolowaną. Uzyskanie licencji, poza koniecznością zdania egzaminu, było poprzedzone wywiadem środowiskowym przeprowadzanym przez lokalny posterunek Milicji Obywatelskiej, a dodatkowo konieczne było przedstawienie urzędowego świadectwa o niekaralności. Kolejnym wymaganiem było prowadzenie szczegółowego dziennika stacji – zapisywane były nie tylko łączności. Jeśli stacja podawała wywołanie ogólne, ale np. nikt nie odpowiedział, fakt podawania wywołania także musiał być zaewidencjonowany w dzienniku.
Czasem takich papierowych logów brakowało w PZK, dlatego dość powszechną praktyką było kopiowanie czystych kartek z tabelkami w większej ilości i następnie samodzielne oprawianie. Papierowe dzienniki można także było kupić lub otrzymać jako swego rodzaju reklamówkę producenta sprzętu krótkofalarskiego.
Znacznie uogólniając, można zapewne stwierdzić, że era dzienników papierowych zakończyła się wraz z końcem XX wieku. Uogólniając, ponieważ z pewnością pewna część krótkofalowców pozostała czy nawet wciąż pozostaje przy takim sposobie logowania.
Z biegiem czasu, po zmianach jakie zaszły w Polsce, rozluźnił się także sposób traktowania łączności. Już od dawna raczej nikt nie zapisuje codziennych rozmów na kanałach FM w paśmie 2 metrów, szybkich łączności przez przemienniki, faktu podawania wywołania ogólnego itd.
LVG-LOG
Wraz z upowszechnieniem się komputerów dzienniki papierowe zostały zastąpione dedykowanymi programami. W Polsce mieliśmy ogromne szczęście, ponieważ mieliśmy do dyspozycji program LVG-LOG, którego autorem był Wojtek SP4LVG.
To było oprogramowanie działające w systemie DOS i jako takie wymagało poznania różnych skrótów, ścieżek dostępu do poszczególnych funkcji itd. Natomiast możliwości programu były bardzo rozbudowane. Dość powiedzieć, że funkcje, które były dostępne w LVG-LOG w programach Windows pojawiły się dopiero po wielu latach. Polscy krótkofalowcy, użytkownicy programu, przekazywali do Wojtka SP4LVG swoje uwagi, pomysły i propozycje. Wiele z nich autor uwzględniał w kolejnych wersjach programu.
Trudno oszacować, jak wielu polskim krótkofalowcom LVG-LOG pomógł w ewidencjonowaniu łączności, weryfikowaniu osiągnięć, drukowaniu etykiet na karty QSL itd. Niestety kiedy system DOS został całkowicie wyparty z użycia, skończył się także czas LVG-LOGu. Kod programu nie został przeniesiony na nowe języki programowania i dostosowany do nowych systemów operacyjnych.
Jednakże jeśli już piszemy o logowaniu łączności, należy wspomnieć LVG-LOG i Kolegę Wojtka SP4LVG, bo jego zasługi dla polskiego krótkofalarstwa są w tym względzie ogromne.
Nowoczesne dzienniki komputerowe
We współczesnych programach przeznaczonych do ewidencjonowania łączności użytkownicy oczekują kilku zasadniczych kwestii:
- Logowanie łączności oraz możliwość ich sortowania i filtrowania
- Współpraca i sterowanie radiem (CAT)
- Ewidencja osiągnięć do dyplomów
- Druk etykiet na karty QSL
- Współpraca dziennika z narzędziami typu DX Cluster
- Współpraca z programami do pracy emisjami cyfrowymi
- Możliwość ewidencji łączności przeprowadzanych w zawodach
- Współpraca z dziennikami internetowymi typu LoTW (Logbook of the World) czy eQSL.cc
- Możliwość łatwego eksportu/importu łączności (pełna obsługa formatu ADIF)
To chyba podstawowe funkcje, które powinny wyróżniać nowoczesny program logujący. Dobra wiadomość jest taka, że praktycznie wszystkie dostępne programy takie możliwości mają. Wybór zależy tylko i wyłącznie od indywidualnych preferencji: wyglądu, łatwości dostępu do funkcji, dostępu do systemu pomocy itd.
Krótkofalowcy mają dość szeroki wybór, który obejmuje zarówno programy bezpłatne, jak też oprogramowanie komercyjne (płatne). Poniżej umieszczona lista zapewne nie zawiera wszystkich możliwych do wyboru opcji, ale z pewnością znajdują się na niej programy najbardziej popularne w polskim środowisku radioamatorów.
- CQRLOG – bardzo rozbudowany, darmowy program przeznaczony dla użytkowników systemów Linux. Oprogramowanie jest cały czas rozwijane. Autorami są czescy krótkofalowcy: OK2CQR i OK1RR.
- DX4Win – jest to oprogramowanie komercyjne, od wielu lat rozwijane i przez wiele lat dość popularne w środowisku polskich krótkofalowców. Program posiada bardzo duże możliwości i jest cały czas rozwijany.
- DXKeeper – doskonały program, wchodzący w skład pakietu DXLab Suite. Autorem oprogramowania jest Dave AA6YQ. Cały DXLab Suite to darmowe narzędzia, obejmujące większość zagadnień związanych z obsługą stacji: logowanie (DXKeeper), współpraca z radiem (Commander), szczegółowe informacje o logowanych łącznościach (DXView), praca emisjami cyfrowymi (WinWarbler), sprawdzanie informacji QSL (Pathfinder), współpraca z DX Clusterem (SpotCollector), prognozy propagacyjne (PropView). Generalnie DXLab Suite jest dość popularny wśród polskich krótkofalowców. Warto zaznaczyć, że autor programu, Dave AA6YQ cały czas rozwija oprogramowanie, reaguje na potrzeby użytkowników i zapewnia pomoc, jakiej nie powstydziłoby się oprogramowanie komercyjne.
- DXtreme Software – bardzo rozbudowany zestaw narzędzi krótkofalarskich. Oprogramowanie jest komercyjne. Jest rozwijane od wielu lat, choć mało popularne w polskim środowisku.
- Log4OM – bardzo rozbudowany program rozwijany przez włoskich krótkofalowców. Oprogramowanie jest darmowe.
- Logger32 – program bardzo popularny wśród polskich krótkofalowców. Posiada bardzo rozbudowane możliwości dostosowania wyglądu i konfiguracji do potrzeb użytkownika. Marek SP7DQR jest autorem wielu dodatków do tego programu – między innymi spolszczenie programu czy polski system pomocy. Program jest darmowy.
- https://www.logger32.net/ – strona programu Logger32
- http://www.sp7dqr.pl/logger32_pl.php – dodatki autorstwa SP7DQR
- LOGic – komercyjne oprogramowanie. Rozwijane od wielu lat, ale dość mało popularne w polskim środowisku radioamatorów.
- Lux-Log – darmowy program od bardzo wielu lat rozwijany przez LX1NO. Poza doskonałymi możliwościami logu jako takiego, program posiada wbudowane definicje ponad 120 dyplomów i na bieżąco śledzi zaliczone łączności i karty QSL.
- Ham Radio Deluxe – ten doskonały i niezwykle rozbudowany program (a właściwie cały pakiet programów) pozwala na sterowanie radiem, logowanie łączności, pracę emisjami cyfrowymi, sterowanie obrotami itd. Program był przez wiele lat rozwijany jako darmowy.
- Ostatnią darmową wersję HRD można ściągnąć ze strony https://www.egr.msu.edu/msuarc/software/ham-radio-deluxe/.
- Od wielu lat program jest nadal rozwijany, ale kolejne wersje są dostępne już na zasadach komercyjnych. Szczegóły na stronie: https://www.hamradiodeluxe.com/.
- SwissLog – niezwykle rozbudowane narzędzie. Program jest darmowy, wymaga jedynie rejestracji. Oprogramowanie jest rozwijane od wielu lat. Poza doskonałym logiem zwracają uwagę rozbudowane możliwości tworzenia etykiet czy szablonów nadruku bezpośrednio na karty QSL.
- VQLog – bardzo rozbudowany program autorstwa EA6VQ. Dostępny na zasadach komercyjnych. Posiada wszystkie cechy nowoczesnego logu do codziennego użytku.
Oczywiście każdy z wymienionych programów może poszczycić się rozbudowanym systemem pomocy, wsparciem autorów programu oraz listą dyskusyjną użytkowników oprogramowania.
Co wybrać?
Jak już zostało wspomniane, zamieszczona lista nie wyczerpuje wszystkich możliwości. Pominięto na tej liście programy przeznaczone np. do pracy w systemie Android itd. Bez wątpienia czasem wybór programu wymaga poświęcenia pewniej ilości czasu niezbędnego do przetestowania opcji, wygody pracy itd.
Ja sam przez wiele lat byłem użytkownikiem LVG-LOGu. Kiedy nadeszła era Windows 95 musiałem poszukać czegoś innego, choć jeszcze przez jakiś czas wykorzystywałem LVG-LOG wykorzystując narzędzie DOSBOX. Po poszukiwaniach i próbach zostałem użytkownikiem programu SwissLog. Testowałem także Logger32 – możliwość ma ogromne, ale coś mi w tym programie nie odpowiadało. Z kolei program SwissLog w pewnym momencie przestał być rozwijany – jego autor, szwajcarski krótkofalowiec, uległ wypadkowi, po którym stracił zainteresowanie swoim projektem. Dopiero po kilku latach przerwy projekt przejęła inna grupa krótkofalowców i od tego czasu SwissLog jest ponownie rozwijany. W okresie przerwy w rozwoju programu zacząłem poszukiwać innego narzędzia i kilka razy testowałem DXKeeper. Miałem kilka podejść i nie od razu polubiłem ten program czy generalnie pakiet DXLab Suite. Stopniowo jednak poznałem możliwości tego oprogramowania i w tej chwili nie wyobrażam sobie prowadzenia ewidencji codziennych łączności bez jego pomocy. Jednocześnie jednak wciąż wykorzystuję SwissLog do ewidencjonowania wszystkich innych aktywność poza swoją własną. Np. zajmuję się jako QSL Manager potwierdzaniem łączności 7X0DX, 9V1XE, 9M8DX czy Z21DXI i dzienniki te prowadzę właśnie w SwissLog.
To jednak tylko mój przykład. Każdy z pewnością ma swoje własne rozwiązanie, a każdy kto dopiero poszukuje, z czasem znajdzie rozwiązanie najwygodniejsze dla siebie.
Na koniec wypada napisać, że poza wymaganiami formalnymi i funkcją ewidencjonowaniem osiągnięć, prowadzenie logu to także w pewien sposób zapis naszej krótkofalarskiej historii. Ja sam, kiedy oglądam stare logi, przypominam sobie emocje, które towarzyszyły niektórym łącznościom albo sytuacje, które się z tymi łącznościami wiązały. Coraz więcej jest także takich znaków, których właściciele są już Silent Key. Mój dziennik zachowuje także pamięć o tych krótkofalowcach.
Skomentuj